E DJESHMJA DHE E SOTMJA

Prof. ABAS ERMENJI

Komiteti Kombëtar Demokrat " Shqipëria e Lirë " dërgoi një përfaqësues në Hollandë për të vënë një kurorë lulesh mbi varrin e Kolonel Thompsonit, rënë dëshmor në Shqipëri, më 1914. Ish një detyrë për Komitetin e lartpërmendur të përkujtojë dyzet-vjetorin e vdekjes së një heroj, mbetur në fushën e nderit për çështjen t'onë kombëtare.

Koloneli Thompson ish një Hollandes që pat ardhur në Shqipëri më 1914 si organizator i gjindarmërisë. Shqipëria n'atë kohë ish një Shtet i porsa-lindur ; kërcënimet e fqinjëvet rreth kufivet dhe turbullimet e brendëshme të shkaktuara sidomos nga fitet e jashtëme e bënin jetën e saj të pasigurtë. Koloneli Thompson, i ardhur si organizator i gjindarmërisë, s'e kish borxh të vritej për ne. Por në shpirtrat e fisçëm detyrat morale shtrihen shumë më larg dhe kanë themele më të thella nga ç'mendojnë përgjithsisht njerëzit e zakonshëm. Megjithse Shqipëria nuk ish Atdheu i tij, nderi i ushtarit, ndjenja e besnikërisë kundrejt Vendit që i kish besuar një misjon aqë të rëndësishëm, dashuria për një popull të vogël, të sulmuar e të punuar prej gjithfarë intrigash, e shtynë Thompsonin të marrë pjesë aktive në mbrojtjen t'onë kombëtare dhe të bjerë dëshmor në ballë të luftës. Kjo therori supreme e bën të pavdekshëm në kujtesën e popullit Shqiptar.

Koha kalon dhe të njëjtat gjëra përsëriten gjithmonë, megjithse në forma të ndryshme. Prej 1912 gjer më 1914, Shqipërisë i u-desh të mprohej me armë në dorë kundrejt fqinjëvet të saj që të paktën, n'atë kohë, e sulmonin haptazi duke kapërxyer kufitë. Po ashtu i u-desh të mprohej në vjetët e turbullt pas Luftës së Parë Botërore. Kurse më vonë agresjoni ndërroi fytyrë, vuri maskën e gënjeshtrës ideologjike. Fashizmi, për shembull, thosh se po sillte një rend të ri politik e shoqëror, një tjetër mënyrë lidhjesh ndërkombëtare, që ish sundimi i të fortit mbi të dobtin : ç'gjë e re !

Megjithatë, kjo lloj "ideologjie" s'mund të gënjente njeri, pse qëllimi i saj ish fort i dukshëm. Dhe prova është që fashistët s'mundën të pushtojnë asnjë popull pa e sulmuar ose kërcënuar me fuqi t'armatosura. Në Shqipëri, për shembull, i u-desh të thyejnë me zjarr të topavet një qëndresë kombëtare përpara se të pushtojnë Vendin.

Por me komunizmin nuk është ashtu. Ky ka bërë të tijat disa ide që kanë qënë përkëdhelur e punuar gjatë shekujsh, që kanë influencuar gjithë kulturën dhe mendimin evropian të shekullit të XIX-të, dhe që, të paraqitura më në fund si ideologji e gabuar dhe pa një bazë etiko-biologjike - por që në syt e shumicës ngjan si e vërtetë - ushtrojnë një tërheqje të fortë mbi masat punëtore, mbi popujt kolonialë, mbi kombet e robëruar dhe mbi gjithë njerëzit e shtypur të kësaj bote. Kjo shpjegon suksesin e shpejtë të komunizmit i cili, në një çerek shekulli, e ka shtrirë sundimin e tij mbi gati gjysmën e dheut. Shumë pakë i a njohin fytyrën e vërtetë përpara se të bjenë në rrjetat e tij të hekurta. Por atëhere s'mund të dilet aqë kollaj prej tyre...

Pra lufta midis komunizmit dhe demokracisë është faktori historik dominues i kohëvet t'ona. Eshtë paraleli socialo-historik i qytetërimit shkencor të kohës s'onë. Për të bërë të mundshëm triumfin e lirivet njerëzore kundër kësaj tiranie të pashembullt, duhen pajtuar e bashkuar në një kryqëzatë të përgjithëshme forcat e gjalla të njerëzisë mbarë. Dhe forcat e popujvet nuk mund të dynden e të çohen peshë po nuk patën sigurinë se i pret një e arthme m'e mirë, po nuk i u ndriti përpara syvet një ideal lirie e drejtësie për të cilin do të vlente të sakrifikohej jeta.

Komunizmi nuk munt të mposhtet veçse me një enthusiazmë kundër-komunist. Çdo manevër tjetër : intrigë, bllof, merçenarizmë, etj., është e dënuar të falimentojë. Këto janë siç ishin dikur dredhitë meskine të feodalizmit të kalbësyer e të vdekur kundër forcës dalldisëse të borgjezisë moderne.

Duke kaluar prej së përgjithshmes në të veçantën, na pëlqen të tregojmë në pakë vija se si paraqitet sot gjendja shqiptare.

Thamë më sipër që ideologjia e fashistëvet ishte tepër trashamane dhe qëllimi i tyre dukej sheshit, kështu që s'munt të gënjenin dot popujt e tjerë. Pra për të pushtuar Shqipërinë i u-desh t'a shkelin me forcë. Megjithatë, u pëlqente që Vendet e shkelura t'i quanin "të pamvarura", duke vënë përpara një mbulesë agjentësh e spiunësh që kishin krijuar ata vetë ose që kishin mbetur miraz nga diktaturat e mëparshëme. Eshtë e vërtetë se këto kukulla s'kishin kurrfarë fuqie. Forcat e rezistencës qarkullonin lirisht kudo, deri edhe nëpër qytetet. Dhe sikur të tërhiqej ushtëri e huaj, kukullat e vendit s'qëndronin dot në Shqipëri as 24 orë. Porse të qënurit e tyre ndihmoi tërthorazi lindjen dhe forcimin e komunizmit.

Komunistët, në Shqipëri, nuk kanë luftuar kurrë n'emër t'ideologjisë së tyre. Edhe sot, pas dhjetë vjetësh që ndodhen në fuqi, ata paraqiten si "parti e punës" dhe jo si parti komuniste. Parrula me të cilën tërhiqnin popullin dhe që u-dha më në fund fitimin, ishte kjo : "luftë kundër shkelësit të huaj dhe agjentëvet të tij". Nuk kish nevojë për shumë fjalë. Ky është argumenti që përdorin edhe tani për të paralizuar rezistencën : ngrihen si mprojtësa të pamvarësisë kombëtare, kundrejt kompllotevet dhe intrigavet që thurren përtej kufivet.

Eshtë marrëzi pra të besohet se, për të mobilizuar në Shqipëri me një farë shprese suksesi masat popullore kundër komunizmit, mjafton të paraqiten n'anën tjetër t'Adriatikut të njëjtët "agjentë" në një grumbull kukullash të pagëzuar, si zakonisht, "Komitet Kombëtar".

Komunizmi, në vendet që ka shkelur, s'mund të luftohet me sukses veçse duke bërë për vehte masat e gjera me premtimin e sigurtë të lirivet, të së drejtavet dhe të një ekuilibri shoqëror më të mirë. Çdo manevër tjetër shkon në dobi të tij.

Gazeta FLAMURI, tetor 1954

© Abas Ermenji