Profesor Abas Ermenji, simbol i nacionalizmit shqiptar

Ditën e mërkurë datë 24/03/2004 në një prej mjediseve të muzeut Historik Kombëtar, partia "Balli Kombëtar" përkujtoi 1-vjetorin e vdekjes së profesor Abaz Ermenjit, liderit historik dhe kryetarit të nderit të kësaj partie. Në këtë tubim përkujtimor, përveç drejtuesve kryesorë të partisë, merrnin pjesë të ftuar nga partitë e djathta politike, historianë, njerëz të artit, si dhe bashkëluftëtarë dhe të afërm të profesorit. Ka qënë zv.kryetarja e partisë znj. Majlinda Toro, e cila ka çelur takimin duke i falenderuar të pranishmit që mbushnin sallën.

Më tej, ajo ia ka dhenë fjalën kryetarit të Këshillit Kombëtar të partisë "Balli Kombëtar" zotit Luan Myftiu. Midis të tjerave duke folur mbi vizionin atdhetar të profesor Abaz Ermenjit, z Luan Myftiu u shpreh: "Të mësuar që profesori ynë i nderuar Abaz Ermenji ikte dhe vinte shpesh nga Franca, na duket sikur ai do të kthehet përsëri. Por ja ku u mbush viti, qe ai u nda prej nesh e nuk po e shohim më! U nda pra, prej nesh mësuesi ynë i madh, modeli i shqiptarit të vërtetë! Ai luftëtari i patrembur i pushkës dhe i penës! Ai mbrojtësi i flaktë i interesave kombëtare! Ai bashkëluftëtar i apostujve të shqiptarizmës, Mid’hat Frashërit e Vasil Andonit me shokë! U nda nga ne shoku dhe miku i prindërve tanë; organizatori dhe njëri nga ideatorët më mendjendritur të Ballit Kombëtar!

Ai hynte në plejadën e atyre burrave të kësaj toke, që nuk i gjetën tjetër kuptim jetës së tyre veç sherbimit ndaj dinjitetit dhe krenarise kombëtare!

Abaz Ermenji lindi si një shqiponjë mali dhe vdiq si një shqiponjë mali. Vetëm një brengë duhet të ketë marrë me vete: a do të jemi të denjë të shpiem deri në fund idealin e tij? A do të jemi ne aq fisnikë dhe guximtarë sa duke lënë mënjanë interesat tona të vogla, tundimet tona të vogla të kesaj bote t'i përkushtohemi Shqipërisë dhe të kujdesemi për fatin e saj si fëmijë të mbarë për një nënë të përbashkët, që quhet Shqipëri? A do të jemi?...

Dhe kjo brengë ndoshta e bën të mos i treten as eshtrat atje ku ka rënë, i merakosur.

Abaz Ermenji vërtet ishte i moshuar, por vdiq i ri! I ri sepse vdiq i gatshëm dhe i freskët për t’i shërbyer atdheut! Të duket sikur po të dëgjojë një thirrje të Shqipërisë, ai do të ngrihet edhe nga varri dhe si burrë i madh shteti do t’i dalë për zot fatit të saj! Dhe ai është këtu, vëllezer e motra këtu, midis nesh, jo për të dëgjuar çdo të themi ne për të, por për të ndjerë trokitjen e dhëmbshur të zemrave tona për Shqiperinë e nëpërkëmbur nga neokomunizmi dhe për Kosovën martire!

Ai është këtu vëllezër, për të parë e dëgjuar se sa e duam ne njëri-tjetrin dhe sa i japim shpirt nga shpirti ynë ne njëri-tjetrit! Sa jemi të aftë ne për të çmuar vlerat e njëri-tjetrit dhe per t'i falur gabimet dhe të metat njëri-tjetrit! Sa i kemi kuptuar dhe sa jemi ne ballistë të vërtetë për të vënë në jetë porosite e tij për partinë, sidomos dy porositë e tij te paçmueshme: hierarkia dhe disiplina! ...

...Duke kujtuar sot këtë figurë, që ka hyrë me dinjitet në altarin e historisë sonë kombëtare, le t'i japim fjalën njëri-tjetrit se ne do të dimë të shkelim dhe mbi veten, për të lartësuar partinë tonë, e cila pastaj të dijë të mbajë të ndezur pishtarin e idealit të martirëve të Ballit Kombëtar, idealin e Abaz Ermenjit, kësaj zemre të madhe, që lindi dhe jetoi vetëm për Shqipërinë dhe mbylli sytë me merak të madh për Shqipërinë; për Shqipërinë e bashkuar me Kosovë e Çamëri! I paharruar qoftë kujtimi i Tij!

Tubimi përkujtimor ka vijuar më pas me kumtesën e kryetarit të partisë "Balli Kombëtar" z.Adriatik Alimadhi, i cili ka hedhur dritë mbi veprën antikomuniste të profesor Ermenjit. Midis të tjerave Alimadhi është shprehur:

Të nderuar të pranishëm në këtë përkujtimore; bashkëluftëtarë, miq, të afërm të profesor Ermenjit, të ftuar të tjerë. Duke ju falenderuar që iu përgjigjët ftesës sonë, më lejoni në mënyrë të përmbledhur, të nxjerr në pah kontributin e shquar të këtij nacionalisti të palëkundur në luftën gjysëm shekullore kundër komunizmit.

Shumëkush në këtë sallë e di që profesor Abaz Ermenji, ka qënë ndër luftëtarët e parë kundër okupatorit italian. Së bashku me nacionalistë të tjerë ai u vu në krye të demostratës së 28 nendorit 1939 në qytetin e Korçes, duke kundërshtuar haptas politikën aneksioniste dhe pushtuese të Italisë. Pikërisht ka qënë kjo demostratë, e cila e lidhi profesor Ermenjin në mënyrë të pazgjidhshme me fatet e atdheut dhe të kombit të vet. Internimi i tij në ishullin Ventotene të Italisë do të shtonte akoma më shumë në shpirtin e Ermenjit urrejtjen ndaj okupatorit, ashtu sikundër do të rriste më tej ndjenjën e kulluar të nacionalizmit të tij.

Me ardhjen në Shqipëri, në vitin 1941 profesor Abaz Ermenji do të merrte menjëherë kontakte me lëvizjen nacionaliste shqiptare dhe në mënyrë të veçantë me forcat e jugut, të komanduara prej udhëheqësve të tillë të shquar si Muharrem Kapllani, Safet Butka, Hysni Lepenica, Tefik Cfiri, Maliq Dushari, Pasho Kolaneci, Nezir Muzhaqi etj. Më tej, duke patur si busull të pagabueshme "Dekalogun" e "Ballit Kombëtar" të ideuar prej të madhit dhe te shquarit Mid’hat Frashëri, profesor Ermenji drejton një varg luftrash kundër forcave italiane në mënyrë të veçantë në Skrapar, Mallakastër, Berat e Pogradec. Janë të shumtë dokumentet të huaj dhe shqiptarë, të cilët na bëjnë dije rreth këtyre luftrave, të cilat pamvarësisht pse u anashkaluan nga historiografia komuniste 50-vjeçare, kanë hyrë dhe bëjnë pjesë në fondin e artë të luftrave të popullit tonë kundër pushtuesve të huaj.

Pikërisht në këto momente kur nacionalçlirimtarët dhe nacionalistët shqiptarë bashkëpunonin në luftë kur okupatorit italian, pikërisht atëherë kur përfaqësuesit e këtyre dy grupimeve politike firmosën marrëveshjen e Mukjes, u shfaq tragjedia e madhe shqiptare. Beogradi, me anën e misionarëve të tij në Shqipëri Miladin Popoviçit dhe Dushan Mugoshës, nxiti luftën vëllavrasëse me qëllim që shqiptarët duke ngritur armët kundër njëri-tjetrit të linin mënjanë Kosovën martire. Dhe klika e Titos, nuk u gabua në parashikimet e saj. Me një urdhër të drejtpërdrejtë të kriminelit Enver Hoxha, forcat nacionaliste u goditën me tërbim të jashtëzakonshëm, bile u dogjën shtëpi e fshatra të tëra që patën shërbyer si baza të nacionalizmit.

Në këto momente do shfaqeshin haptas edhe prirjet antikomuniste të profesor Ermenjit. I orientuar drejt një civilizimi perëndimor, i doktoruar në Sorbonë të Francës, i paisur me shijet e vyera të kulturës e moralit tonë kombëtar, Ermenji do të shmangte sa të mundete luftën vëllavrasëse. Ne mënyrë të veçantë në pranverën dhe verën e vitit 1944, atëhere kur lufta civile ishte në pikun e vet, ky komandant legjendar do të shmangte gjakderdhjen duke komentuar se “shqiptarët janë të pakët si komb dhe po u vranë njëri me tjetrin atëhere do të fitojnë grekët me serbët”.

Vite më vonë duke kujtuar këtë luftë vëllavrasëse si dhe pikat ku nacionalizmi shqiptar binte ndesh me parimet komuniste, profesor Ermenji do të shkruante në librin e vet: “Vendi që zë Skënderbeu në historinë e Shqipërisë” tekstualisht: “Balli Kombëtar ishte ndënë kryesinë e Mid’hat Frashërit, udhëheqës i provuar që përfaqësonte traditën e vërtetë nacionaliste dhe aspiratat e drejta të kombit shqiptar. Balli Kombëtar mundohej t’i tregonte popullit si qëndronte e vërteta, se si paraqiteshin problemet dhe mundësitë e tij dhe si parashihej e ardhmja e Shqipërisë. Kurse partia komuniste i tregonte ëndrra fantastike, përralla fëmijësh, dhe gënjente në mënyrën më të paturpshme. Një tjetër problem që e vinte Balli Kombëtar në kundështim të papajtuarshëm me Partinë Komuniste ishte çështja e Shqipërisë Etnike. Dihet se Kosova dhe Çamëria kishin qenë shkëputur nga zgjedha jugosllave e greke prej fuqive të Boshtit, dhe se bashkimi i tyre me Shqipërinë nuk mund të quhej çështje e rregulluar. Balli Kombëtar ishte i pari që e kuptonte atë punë, dhe çlirimin e këtyre krahinave nuk e lidhte me rrethanën e një fitoreje të përkohshme të Gjermanisë naziste, por me të drejtën e vetvendosjes së popujve që mbahej si parimi themelor i Kartës së Atlantikut, shpallur prej Roosvelt-it dhe Churchill-it më 14 gusht 1941. Që popullsia e Kosovës edhe e Camërisë të ishin në gjendje për ta kërkuar dhe për ta mbrojtur atë të drejtë, duheshin organizuar dhe ndihmuar prej vëllezërve të tyre të Shqipërisë politike. Nëpër këtë rrugë e kuptonte Balli Kombëtar çlirimin e atyre krahinave dhe kjo ishte lufta që ky desh të bënte për Shqipërinë Etnike.”

Në nëntorin e vitit 1944, pamvarësisht se komunistët e quajtën çlirim i vendit, në të vërtetë ky mund të quhej si robërim i vendit prej ideve komuniste. Pushteti i sapo-vendosur i bolshevikëve të Tiranës do të niste nga dhuna dhe terrori i paparë ndonjëherë, i cili do të vazhdonte për 50 vjet me radhë. Profesor Abaz Ermenji, në lidhje të ngushtë me prijës të tjerë të nacionalizmit shqiptar, do të përballej në këto momente me të ashtuquajturën forca të “Mbrojtjes së popullit” që në të vërtetë ishin kthyer në forca të zhdukjes së kundërshtarëve politikë të komunistëve të Tiranës.

Që nga nëntori i vitit 1944 e deri në pranverën e vitit 1946, Ermenji përkrah vëllezërve Kazazi, Muharrem Bajraktari, Hysni Demës dhe prijësve të tjerë nacionalistë nga Kosova dhe trevat e Maqedonisë shqiptare do të zhvillonin një varg betejash, duke rrëfyer përveç anti-komunizmit të tij dhe cilësi të tjera si prijës ushtarak. Pushka e tij gjëmonte në Postribë dhe Cerem, në Malësi të Madhe dhe Golaj, në Orosh dhe B a j z ë , ndërkohë që klika e Tiranës e pati shpallur kriminel lufte dhe i kishte burgosur të jatin. Më pas kur lufta e prijësve nacionalistë në Shqipëri u bë krejt e pamundur, profesor Ermenji largohet nga atdheu, i bindur në vetëdijen e tij se nuk do të ndalë askurrë të ndihmojë kombin e vet për të zhdukur komunizmin.

Jeta dhe vepra e profesorit tonë te nderuar në mërgim, është padyshim shëmbull i njeriut të palodhur, trim e të zgjuar, zemra e të cilit në çdo minutë rreh për kombin. Në mjaft takime, biseda dhe kontakte me diplomatë të shquar perëndimorë, Ermenji do te përcillte idenë se komunizmi është një sëmundje e keqe për shqiptarët, se Shqipëria në shekuj me radhë kishte ëndërruar ta shihte veten në radhën e popujve të Evropës Perëndimore dhe aspak të kthyer me fytyrë nga Lindja. Ai vihet në krye të komitetit “Shqipëria e Lirë” dhe udhëheq grupet politike shqiptare në Evropë, në rezistencën e tyre aktive antikomuniste.

Janë me dhjetra shkrimet e tij në faqet e gazetave më të lexuara franceze, italiane dhe ato amerikane, siç janë me dhjetra fjalët e tij në disa radio të Parisit dhe Romës, ku Ermenji jo vetëm dënon dhunën dhe terrorin komunist në Shqipëri, por u bën thirrje kancelerive perëndimore të kontribuojnë me çdo mjet për të rrëzuar këtë sëmundje vdekjeprurëse për bashkëkombasit e vet. Ai ndjek nga afër stërvitjet e bashkëkombasve të vet të inkuadruar në “Kompaninë 4000" në Gjermani, mandej ka qënë i pari që ka kundërshtuar futjen e tyre të fshehtë në Shqipëri, pasi ishin ndeshur lojrat e dy prej kundër-zbulimeve më te mëdha KGB-së dhe CIA-së.

Për luftën e tij të vendosur për lirinë dhe prosperitetin e kombit shqiptar, në mesin e viteve 70-të të shekullit që lamë pas profesor Abaz Ermenji dekorohet në SHBA me dekoratën "Ajzenhauer" me motivacionin "luftëtar i shquar në luftën kundër komunizmit". Në këtë takim, midis të tjerave profesori ynë i shquar do të falenderonte administratën e lartë të SHBA dhe do t’i kërkonte asaj angazhim më të madh për të ndihmuar popullin e tij të vogël.

Ndërsa në New Jork, në 100 vjetorin e Lidhjes Shqiptare të Prizrenit, përveç të tjerash do të shprehej: "Duhet të themelojmë një shtet shqiptarë të plotë që të jetë një faktorë përparimi dhe paqeje krahas me popujt e tjerë të Ballkanit. Në Shqipërinë politike dhe jashtë saj kemi sot afro pesë milionë shqiptarë që kanë një vetëdije kombëtare shumë më të zhvilluar se e kishin në kohën e Lidhjes së Prizrenit. Që e shikojmë me helm në zemër se Prizreni, qëndra e Shqipërisë së atëhershme nuk bën pjesë në Shqipërinë politike të sotme. Këta shqiptarë nuk do t’i lëshojnë kurrë armët nga dora derisa të gjithë bijtë e kombit të mblidhen në një atdhe të përbashkët. Me të gjitha mjetet brutale që përdorën armiqtë tanë, drita jonë nuk do të shuhet kurrë sepse nuk shuhet shpirti i një kombi. Jemi regjur me të gjitha vuajtjet dhe përpjekjet, prandaj vullnetin tonë s'ka forcë që e thyen. Do të luftojmë të papërkulshëm derisa të kemi frymë dhe kanë për ta vazhduar luftën të papërkulshëm ata që vijnë pas nesh". (Marrë nga fjalimi me rastin e 100-vjetorit të Lidhjes së Prizrenit" New York, 24 qershor 1978).

Te nderuar pjesmarrës në këtë tubim përkujtimor! Anti-komunizmi i profesor Ermenjit, si tipar kryesor i jetës dhe veprës së tij ra në sy dhe në vitet 90-të, atëherë kur grehina e komunizmit u shëmb si në krejt Evropën Lindore edhe në Shqipëri. Të gjithë ne e kemi parasysh se jo vetëm ne riorganizimin e "Ballit Kombëtar" por edhe në lëvizjet politike të tij si lidership i kësaj partie, Ermenji u përpoq të luftonte komunizmin në thelbin e vet ,në mentalitetin dhe jo me parrulla boshe dhe bombastike. I tillë qe profesori ynë i nderuar, pse pati kuptuar në brendësi se çfarë karastrofe ishte per kombin tonë diktatura komuniste 50 vjeçare.

Ndonëse i shkuar në moshë, ndonëse i lodhur prej brengave, në çdo fjalë e çdo ide të tij, rrezatonte nacionalizmi i kulluar, ai nacionalizëm që i bënte barrierë të fuqishme çdo ndikimi komunist, çdo gjëje që nuk përshtatej me normat e moralit tonë kombëtar. Me fjalën dhe shembullin e vet, profesor Abaz Ermenji do të mbetet padyshim objekt frymëzimi për ne, për brezat e rinj të nacionalizmit shqiptar. Rroftë kujtimi dhe vepra e këtij burri të madh të Shqipërisë!

Ndërsa historiani i shquar Sherif Delvina ka prekur një nga problemet më relevantë të historiografisë shqiptare, pikërisht rolin dhe rëndësinë e epopesë Skënderbejane. Historiografa jonë, u shpreh Delvina ka patur dhe vazhdon të ketë luhatje në këtë drejtim. Profesor Abaz Ermenji, me librin e tij "Vendi që zë Skënderbeu në historinë e shqiptarëve" ka dhënë disa mesazhe të çmuara. Së pari ai ka treguar se luftërat e shqiptarëve kishin patur nevojë të ngutëshme për nje prijës të zotin. Vetë zhvillimi dhe emancipimi i shqiptarëve parashihte rolin e prijësit. Gjergj Kastriot Skënderbeu, ishte personalitet i shquar, i cili përmblodhi në vetëvete tiparet më të vyera të kapedanëve shqiptarë. Fakti që ai mbrojti krishtërimin nga kryqëzatat osmane, është analizuar gjithashtu me realizëm prej Ermenjit. Kjo analizë ka nxjerrë në pah jo vetëm cilësitë luftarake të popullit tonë, por edhe vëmendjen dhe dëshirën e lashtë te tij, për t’u radhitur në familjen e madhe të civilizimit europian.

Delvina nuk ka munguar të nxjerrë në pah karakterin utilitar të veprës në fjalë, duke u ndalur edhe në periudhën e Luftës së Dyë Botërore. "Ermenji, vijoi ai duke qënë i doktoruar në Sorbonë të Francës si dhe duke patur më pas mundësinë të jetë në rolin e udhëheqësit ushtarak të “Ballit Kombëtar” në vitet 1943-1944, ka mundur të japë ngjarjet e turbullta të atyre viteve me një realizëm dhe ndriçim të veçantë. Ai përshkruan hollësisht shkaqet që çuan në luftën vëllavrasëse të shqiptarëve, duke mohuar në mënyrë kategorike tezat e “profesorëve” të ideologjisë komunisto-bolshevike se gjoja kjo luftë nuk ka ekzistuar. Ermenji, përfundoi Delvina, me këtë vepër por edhe me shkrime të tjerë, të botuar në shtypin e diasporës, në vitet 1945-1990 ka dhënë realisht ngjarjet historike të kombit të vet, duke mos i deformuar asnjëherë ato, përkundrazi duke i ndriçuar në mënyrën më shkencore. Ai ka qënë dhe do të mbetet gur themeli në ndërtesën e historiografisë sonë të post-komunizmit.

Tubimin në fjalë e ka përshëndetur më pas deputeti Uran Metko, kryetar i grupit parlamentar të partisë "Balli Kombëtar". Pasi ka folur rreth vizionit të profesor Ermenjit si politikan, Metko është ndalur në shqetësimin e përhershëm të liderit historik te Ballit, lidhur me idenë e Shqipërisë Etnike. Kosova dhe Çamëria, do të ishin kryefjala e çdo bisede me Ermenjin, vijoi Metko, dhe ndryshe nga politikanët shqiptarë të tjerë, ai do të ishte shumë i sigurtë në vetvete se një Shqiperi e përgjysmuar në troje, do të ishte nje brengë e përhershme e kombit shqiptar, si edhe nje ardhmëri e pasigurtë e Ballkanit. Civilizimi i perëndimor i profesor Ermenjit, nuk do të kishte asgjë të përbashkët me shovinizmin përkundrazi, në thirrjet e veta që iu ka drejtuar bashkekombasve ai me pjekurine dhe vizionin e politikanit modern, ka bërë të qartë se rruga e përmbushjes së të drejtave të njeriut, përparësitë dhe prioritetet e mekanizmave që mbrojnë të drejtat e popujve, do të mbeten busulla e shqiptarëve.

Në mënyrë të veçantë, vijoi Metko, profesor Abaz Ermenji ka pasur shqetësim të vazhdueshëm tragjedinë kulmore çame, e cila ndonëse ka një shekull që ka nisur, ende sot nuk po mbaron. Grupi ynë parlamentar, në këto ditë po përdor të gjitha format e luftës parlamentare, me qëllim që të kalojë në kuvend Rezolutën çame.

Ndonëse qeveria e sotme socialiste nuk i ka kushtuar asnjëherë vëmendje kësaj rezolute, ne do të bëjmë çfarë është e mundur që banorët martirë të Çamërisë të fitojnë të drejtat elementare të tyre, të bindur se në këtë mënyrë do të vemë në jetë amanetin e profesorit tonë të nderuar, liderit historik të partisë, Abaz Ermenjit".

Nuk kanë munguar në këtë tubim përkujtimor edhe bashkëluftëtarë të profesor Ermenjit. Kështu, në fjalën e tij z.Ahmet Nivica, përveç të tjerave tha: Kur hordhite e Duçes sulmuan Shqipërinë, më 7 prill 1939, profesor Abazi ne Liceun e Korçës, stërviti nxënësit si paraushtark për të luftuar dhe për t'i dalë zot atdheut. Ja si shkruan kapiteni anglez Amery: “Në një kohë kur lufta zhvillohej akoma me tërbim rreth Krujës, arritën në Mazhje Mid’hat Frashëri dhe Abas Ermenji, komandant ushtarak i Ballit Kombëtar. Mid'hati kishte ardhur mbi një mushkë. Abaz Ermenji mbi një kalë të zi, me uniformë të gjelbërt të errët, ishte profesor i ri i ndezur nga ndjenja nacionaliste kur kish qënë profesor në liceun e Korçës. Abaz Ermenji ishte përpjekur t'i organizonte studentët që t'i rezistonin pushtimit Italian. Ishte zënë nga italianët dhe u dërgua në kampin e përqëndrimit në Ventotene.

Pas dy vjetësh u lirua të kthehej në Shqipëri më 1942 dhe me ty kthyer shkoi në malet e Korçës për të luftuar kundër italianeve me forcat e tij balliste. Në Ventotene italianët Abazin e internuan me këta shokë: Faslli Frashëri, Safet Butka, Selman Riza, Myzafer Pipa, Llazar Fundo, Gani e Sait Kryeziu etj. Më 1942 u lirua nga internimi.

Erdhi në Shqipëri ku organizoi e mobilizoi shumë ushtarë vullnetarë ballistë dhe filloi aksionet me goditje të shpeshta kundra forcave të okupatorit, një nga aksionet më të bujshme është ajo e Beratit, gusht 1943, ku Abazi bëri rrethimin e Beratit dhe me sulme e goditje të guximshme e tronditi dhe çoroditi duke e dëmtuar rëndë armikun.

Oficeri angles misionar në Shqipëri thotë: -Takuam Abaz Ermenjin i cili qe i gatshëm të luftonte dhe bënë disa aksione me Abazin kundër gjermanëve. Abazi na shpjegoi situatën dhe na tregoi një dokument që ua kishte zënë partizanëve më 9 shtator 1943; ishte një qarkore të cilën e përkthyen anglisht se ishte me rëndësi. Abazi na tha që së shpejti mund të fillojë vëllavrasja, ajo qarkore qe një provë e mirë që brigada e parë nuk hyri në luftë me gjermanë dhe një provë me shkrim që të prishte mbledhjen e Mukjes. Më tutje në faqen 83 të librit "Bijtë e Shqipes" Amery pohon;

"Pashë që po digjeshin 2 fshatra afër Borshit, kujtova se i kanë djegur gjennanët, por jo, i kishin djegur partizanët se ishin fshatra balliste".

Abaz Ermenji qe komandant ushtarak energjik i Ballit Kombëtar dhe i lëvizjes nacionaliste. Kishte përqendruar disa prej forcave balliste të cilat arrinin pothuaj në 800 vetë.

Në të vërtetë të gjithë luftëtarët si Skënder Muço, Safet Butka, Hysni Lepenica, të cilët kishin fituar një emër në Toskëri, ishin vrarë. Ai ishte tani i vetmi që vepronte akoma, me shpirt reformator donte të luftonte kundra komunizmit.

Abaz Ermenji nuk e kursente as veten as njerëzit e tij. Profesori kërkoi një oficer britanik për të vëzhguar luftën që do te zhvillonte kundër gjermanëve. Ne pranuam dhe me të shkoi oficeri ynë Mereti. Abaz Ermenji me një forcë ballistësh prej 200 burrash sulmoi një autokollonë gjermane e përbërë prej 40 kamionësh. Mereti na lajmëroi se 3 kamiona ishin djegur, 18 të shkatërruar dhe 8 motoçikleta po të shkatërruara e më tepër se 30 gjermanë kishin mbetur të vrarë.

Udhëheqësi ballist na solli edhe rreshterin e forcave ajrore të Shteteve të Bashkuara Shumejter, aeroplani i të cilit qe rrëzuar në jug të Durrësit dhe kishte rënë rob te gjermanët. Ndërkohë Abaz Ermenji vazhdonte të godiste në veri pareshtur gjermanët me forca të bashkuara zogistësh dhe ballistësh.

Unë personalisht e njoha Abazin në luftimet e Laçit kundër komunistëve, në nëntor 1944, pastaj në Shkodër po në nëntor 1944; aty u ndamë pse Abazi vazhdoi luftën kundra komunizmit në malet e Shqipërisë deri në fund të vitit 1946.

Më pas u arratis në Greqi ku qeveria greke e arrestoi por me ndërhyrjen e anglezëve e lëshuan; ambasada angleze e mori në mbrojtje dhe e çoi në Perëndim. Pas 6 vjetësh u takova me profesorin në Paris. Ai drejtonte luftën kundër komunizmit me heronj të heshtur nacionalistë.

Ndërsa veterani i “Ballit Kombëtar” Agim Tefik Sfiri solli disa kujtime rreth figurës së shquar të profesor Ermenjit. Gjithashtu, përshëndeti në emër të familjes, z. Xhevedet Aliaj, i cili midis të tjerave falenderoi kryesinë e partisë “Balli Kombëtar” për përgatitjen dhe organizmin e kësaj përkujtimoreje. Të pranishmëve në fund iu dhurua edhe libri i profesor Abaz Ermenjit “Kultura dhe morali kombëtar” i financuar nga partia “Balli Kombëtar”.

Korresp. i “Balli i Kombit”.

© Abas Ermenji